Verkeerde optie aangeklikt in webformulier; koopovereenkomst tot stand gekomen?
Stel je eens voor: je hebt een schilderij in jouw bezit en wilt dit laten taxeren. Je zoekt wat rond op het internet en vindt daar een website van een kunsthandel die gespecialiseerd is in het taxeren, aankopen en verkopen van schilderijen. Via de website kun je verschillende formulieren invullen: een taxatieformulier, maar ook een “aanbodformulier” (bedoeld om een schilderij te koop aan te bieden). Per ongeluk vul je het aanbodformulier in plaats van het taxatieformulier in. Bij het kopje ‘verwachte vraagprijs’ vul je € 20.000,- in, in het vermoeden dat daarmee wordt gevraagd naar de door jou verwachte waarde. Onderling heb je vervolgens meerdere keren contact met de kunsthandel over het maken van een afspraak voor een bezichtiging. De kunsthandel mailt daarna ineens dat ze razend enthousiast is over jouw schilderij op basis van de foto’s en geeft aan akkoord te gaan met jouw aanbod tot verkoop. Jij wilde het schilderij echter slechts laten taxeren. Is er in dit geval een koopovereenkomst tot stand gekomen?
Een overeenkomst komt tot stand door aanbod en de aanvaarding daarvan. Voor het doen van een geldig aanbod is vereist dat er een wil is die zich door een verklaring heeft geopenbaard. In dit geval wilde je het schilderij enkel laten taxeren. Jouw wil stemde dus niet overeen met jouw verklaring. In principe komt er dan geen rechtsgeldig aanbod en daarmee ook geen koopovereenkomst tot stand.
In bepaalde situaties kan er echter tóch een koopovereenkomst tot stand komen. Dit is het geval wanneer, ondanks dat jij het schilderij nooit te koop aan hebt willen bieden, de kopende partij er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat jij dit wél wilde doen. Indien dit gerechtvaardigde vertrouwen aanwezig is, kan er geen beroep meer worden gedaan op het ontbreken van een met de verklaring overeenstemmende wil.
Een voorbeeld van een dergelijk geval betreft de situatie dat in de week van Black Friday door een winkel de nieuwste iPhone voor € 1.000,- in plaats van € 1.500,- te koop aan wordt. Er wordt bij vermeld dat het gaat om een stuntaanbieding. De hoeveelheid korting is echter wel érg hoog en zelfs met Black Friday geven ook alle andere winkels bij lange na niet zo’n hoge korting. Tegelijkertijd is het echter ook weer niet ongebruikelijk dat er tijdens Black Friday enorme kortingen gegeven worden. In deze situatie kun je mogelijk, ondanks de zeer hoge korting, toch met succes een beroep op gerechtvaardigd vertrouwen doen. Wanneer de iPhone daarentegen voor € 150,- in plaats van € 1.500,- te koop aan wordt geboden, zul je er hoogstwaarschijnlijk niet gerechtvaardigd op mogen vertrouwen dat de verkoper deze voor die prijs te koop aan wil bieden.
In de hierboven genoemde schilderijzaak oordeelde de rechtbank uiteindelijk dat er geen koopovereenkomst tot stand was gekomen. Zoals gezegd had de bezitter van het schilderij per ongeluk het verkeerde formulier ingevuld. Zijn wil stemde dus niet overeen met de door hem gedane verklaring. Een beroep op gerechtvaardigd vertrouwen ging bovendien voor de kunsthandel niet op. Volgens de rechtbank was het ingevulde (verkeerde) webformulier onvoldoende om hieruit een aanbod tot verkoop te mogen afleiden. Bovendien had op basis van de communicatie tussen partijen bij de kunsthandel tenminste de vraag moeten opkomen of de bezitter het schilderij ook écht wilde verkopen. Of een beroep op gerechtvaardigd vertrouwen slaagt hangt dus altijd af van de omstandigheden van de zaak.