Vanaf januari 2025 treedt de Wet versterking positie ouders en leerlingen in het passend onderwijs al gedeeltelijk in werking. Deze wet is erop gericht om de samenwerking tussen scholen, ouders en leerlingen te verbeteren, met name wanneer het gaat om passend onderwijs. Als schoolbestuur en-directeur krijg je te maken met nieuwe verplichtingen en procedures. In deze blog bespreken we de drie belangrijkste veranderingen en waarom deze noodzakelijk zijn.
-
Hoorrecht voor leerlingen bij het ontwikkelingsperspectief
Vanaf 1 augustus 2025 zijn scholen verplicht om leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften te horen over het ontwikkelingsperspectief. In het ontwikkelingsperspectief wordt weergegeven welke ondersteuning een leerling nodig heeft om optimaal te kunnen leren en op welke manier in die ondersteuning wordt voorzien. Vanaf 1 augustus 2025 wordt de leerling dus de mogelijkheid geboden om zijn mening te geven over de inhoud van het ontwikkelingsperspectief. Het bevoegd gezag van de school (in de praktijk de school zelf) gaat dan over alle verschillende onderdelen van het ontwikkelingsperspectief met de leerling in gesprek.
Het recht van een leerling om zijn mening te geven bestaat naast het instemmingsrecht van ouders op het handelingsdeel van het ontwikkelingsperspectief. Het hoorrecht geldt voor alle leerlingen ongeacht hun leeftijd. Dit betekent dat ook jongere kinderen hun mening mogen geven over hun ondersteuning. Het gesprek moet dus worden aangepast op de leeftijd, rijpheid en mogelijkheden van de leerling. Wanneer de leerling gebruikmaakt van het hoorrecht, moet zijn of haar inbreng en de invloed daarvan op de vast- of bijstelling van het ontwikkelingsperspectief in het ontwikkelingsperspectief worden opgenomen. Wanneer de school een besluit heeft genomen, informeert het de leerling over hoe diens inbreng is meegenomen in het besluit. Het hoorrecht van de leerling betreft dus geen instemmingsrecht.
Waarom verandert dit? Uit evaluaties van het passend onderwijs bleek dat de ondersteuning vaak niet goed aansloot op de behoeften van leerlingen. Dit kwam onder andere doordat leerlingen zelf niet altijd betrokken werden bij de beslissingen over hun leerproces. Door hen een actieve rol te geven, kunnen scholen beter inspelen op de specifieke behoeften van de leerling en wordt de kans vergroot dat de ondersteuning daadwerkelijk effectief is. Op deze manier kan de school de extra ondersteuning en de begeleiding beter laten aansluiten op de specifieke behoeften van de leerling.
-
Extra ondersteuning verplicht opgenomen in de schoolgids
Een tweede verandering betreft de informatievoorziening over het ondersteuningsaanbod van de school. Vanaf 1 augustus 2025 zijn scholen voortaan verplicht om in de schoolgids een overzicht te geven van de basis- en extra ondersteuningsmogelijkheden die zij aanbieden. Op deze manier wordt het schoolondersteuningsprofiel vervangen. Dit was vaak lastig vindbaar, niet actueel en onduidelijk voor ouders. Door ook het ondersteuningsaanbod in de schoolgids op te nemen, wordt deze jaarlijks vastgesteld. De jaarlijkse evaluatie van de schoolgids hoeft niet noodzakelijk te leiden tot (ingrijpende) wijzigingen in het ondersteuningsaanbod. Het is zeker denkbaar dat het ondersteuningsaanbod enkele jaren onveranderd blijft of slechts op bepaalde onderdelen wordt gewijzigd.
Een belangrijk punt bij deze verandering is het instemmingsrecht van de medezeggenschapsraad.
De medezeggenschapsraad heeft adviesrecht met betrekking tot het schoolondersteuningsprofiel, waarin de extra ondersteuningsvoorzieningen zijn opgenomen. Daarnaast beschikt de leerling- en oudergeleding van de medezeggenschapsraad over instemmingsrecht met betrekking tot de inhoud van de schoolgids.
Met het voorgenomen wetsvoorstel behoudt de oudergeleding van de medezeggenschapsraad instemmingsrecht op de schoolgids, met uitzondering van de informatie over de basis- en extra ondersteuningsvoorzieningen die daarin is opgenomen. Ten aanzien van dit deel van de schoolgids behoudt de medezeggenschapsraad het adviesrecht. Dit houdt in dat het bevoegd gezag van de school jaarlijks de medezeggenschapsraad de gelegenheid moet bieden om advies uit te brengen over het extra ondersteuningsaanbod, terwijl dit voorheen eens in de vier jaar plaatsvond, aangezien het schoolondersteuningsprofiel eens per vier jaar werd vastgesteld.
Uit internationale verdragen vloeit het hoorrecht voort voor alle leerlingen, inclusief leerlingen zonder ondersteuningsbehoeften. Door de implementatie van de nieuwe wet hebben scholen de verplichting om alle leerlingen van de school op een voor hun leeftijd en rijpheid passende wijze naar hun mening over het ondersteuningsaanbod te vragen. De school moet vervolgens in de schoolgids vastleggen wat de leerlingen van het ondersteuningsaanbod vinden. Verder moet de school ook vermelden of het ondersteuningsaanbod naar aanleiding van de mening van de leerlingen is aangepast. Pas nadat alle leerlingen hun mening over het ondersteuningsaanbod hebben kunnen geven, kan de schoolgids worden afgerond.
Waarom verandert dit? Veel ouders hadden moeite om te vinden welke ondersteuning beschikbaar was voor hun kind. Door de basis- en extra ondersteuning duidelijk in de schoolgids op te nemen, wordt de informatie toegankelijker en kunnen ouders beter geïnformeerde keuzes maken. Op die manier is alle informatie die nodig is om een gedegen schoolkeuze te kunnen maken na ingang van de wetswijziging gebundeld in de schoolgids. Verder gaat het ontwikkelingsperspectief over de ondersteuning van de leerling en het onderwijsprogramma dat specifiek voor de leerling wordt vastgesteld. Omdat de ondersteuning van de leerling wordt afgestemd op diens behoeftes, is het van groot belang dat alle leerlingen naar hun mening worden gevraagd.
-
Ouder- en jeugdsteunpunten voor betere ondersteuning
Tot slot krijgen samenwerkingsverbanden in het primair en voortgezet onderwijs de taak om ouder- en jeugdsteunpunten in te richten. Deze verplichting gaat vanaf 1 januari 2025 in. Deze steunpunten geven informatie aan ouders en leerlingen over het onderwijs voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften en over de beschikbare ondersteuningsmogelijkheden in de regio. Daarbij worden ze tevens door het steunpunt geïnformeerd over de rechten en plichten van onderwijspartijen en ouders en leerlingen zelf.
Verder biedt het steunpunt advies, ondersteuning en begeleiding op het gebied van passend onderwijs. Daarnaast kan het steunpunt ondersteuning bieden bij klachtenprocedures door informatie en uitleg te geven over de mogelijke stappen die kunnen worden ondernomen. Het steunpunt behandelt zelf echter geen klachten.
Tot slot signaleert het steunpunt ontwikkelingen en trends in de informatie- en ondersteuningsvragen van ouders en leerlingen. Deze bevindingen en knelpunten worden teruggekoppeld aan het samenwerkingsverband ter ondersteuning van de beleidsontwikkeling.
Het steunpunt informeert, adviseert en ondersteunt uitsluitend in het belang van de leerling. Ouders en leerlingen moeten er volgens de wetgever op kunnen rekenen dat de ondersteuning van het steunpunt onafhankelijk is en niet wordt verleend vanuit het belang van de school of het samenwerkingsverband. Het informeren en ondersteunen van ouders en leerlingen uitsluitend in het belang van de leerling betekent dat deze ondersteuning onafhankelijk is van de besluitvorming binnen de school of het samenwerkingsverband. Daarnaast is het cruciaal dat ouders en leerlingen in vertrouwen terecht kunnen bij het steunpunt. De bijzondere persoonsgegevens van de leerling en/of ouders worden dan ook niet verwerkt zonder toestemming van de betrokkenen.
De wetgever benadrukt dat het steunpunt geen taken van scholen overneemt. De verantwoordelijkheid voor de informatievoorziening blijft primair bij de scholen en schoolbesturen liggen, evenals de behandeling van klachten en geschillen.
Waarom verandert dit? Uit onderzoek bleek dat veel ouders het gevoel hadden dat ze er alleen voor stonden in hun zoektocht naar passende ondersteuning. Steunpunten kunnen ouders en leerlingen nu actief ondersteunen bij het vinden van passende oplossingen en bieden een onafhankelijk klankbord.
Heb je vragen over de implementatie van deze wet? Of wil je meer weten over wat dit voor jouw school betekent? Neem gerust contact op met ons via info@hendrikxadvocaten.nl of bel naar 0297-250018. Wij staan klaar om je te adviseren!