Mag je een werknemer dwingen om de leaseauto in te leveren?
Ja, zegt de kantonrechter!
Onder omstandigheden kan je een werknemer dwingen om haar/zijn leaseauto in te leveren, zélfs als het verstrekken van de leaseauto als een arbeidsvoorwaarde moet worden gezien.
Werkneemster reed al dertig jaar rond in een leaseauto
Een werkneemster van Arcadis had al sinds 9 juni 1988 recht op een leaseauto. Op de arbeidsovereenkomst was de mobiliteitsregeling van Arcadis Nederland van toepassing. In deze Mobiliteitsregeling was opgenomen dat een medewerker op verschillende gronden in aanmerking kan komen voor een leaseauto. Een daarvan was het aantal kilometers, deze moesten namelijk minstens 17.500 dienstkilometers bedragen wilde men in aanmerking komen voor een leaseauto.
Haar aanvraag voor een nieuwe leaseauto werd afgewezen
De werkneemster kreeg op een zeker moment een bericht van de leasemaatschappij met de mededeling dat haar contract afliep. Via het autorisatieformulier leaseauto vroeg ze een nieuwe leaseauto aan. Op dit formulier vulde zij in dat ze verwacht 5.000 zakelijke kilometers, 10.000 woonwerkkilometers en 6.000 privé kilometers te gaan rijden. De aanvraag werd afgewezen omdat de werkneemster niet aan de eis van 17.500 dienstkilometers voldeed.
De werkneemster gaf aan het niet eens te zijn met het besluit. Arcadis kwam daarop met het voorstel om de leaseauto nog één jaar ter beschikking te stellen of een brutobedrag gelijk aan 12 normleasebedragen. Ook met beide voorstellen nam de werkneemster geen genoegen. Ze stapte naar de kantonrechter.
De leaseauto was volgens de rechter echter een arbeidsvoorwaarde
Om te kunnen beoordelen of het ter beschikking stellen van een leaseauto een arbeidsvoorwaarde is, kwam het aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden aan elkaars verklaringen en gedragingen mochten toekennen. Al sinds 1988 had de werkneemster de beschikking over een leaseauto. Deze mocht zij – met bijtelling en eigen bijdrage – ook privé gebruiken. Het verstrekken van de leaseauto was, met name vanwege het privégebruik, een wezenlijk onderdeel van de voordelen die voortvloeiden uit haar arbeidsovereenkomst. Gelet op de aard en de duur van dit voordeel moest het ter beschikking stellen van de leaseauto volgens de kantonrechter dan ook worden aangemerkt als een arbeidsvoorwaarde.
De werkgever had de arbeidsvoorwaarde eenzijdig veranderd
De volgende vraag is of deze arbeidsvoorwaarde mocht worden gewijzigd zonder instemming van de werkneemster? Ja dat mag. Daarvoor is over het algemeen wel vereist dat er in de (arbeids)overeenkomst een beding is opgenomen dat eenzijdige wijziging mogelijk maakt (een wijzigingsbeding). In de Mobiliteitsregeling van Arcadis was zo een dergelijk eenzijdig wijzigingsbeding opgenomen. Hierin stond dat de directie van Arcadis zich het recht voorbehoudt om deze Mobiliteitsregeling met instemming van de Centrale Ondernemingsraad van Arcadis Nederland te wijzigen. Maar dan ben je er nog niet als werkgever.
De werkgever had voldoende argumenten om de arbeidsvoorwaarde eenzijdig te wijzigen
Een werkgever kan op het wijzigingsbeding pas een beroep doen als de werkgever bij wijziging van de arbeidsvoorwaarde een belang heeft dat zwaarder weegt dan het belang van de werknemer. In deze casus was dit het geval. Arcadis voerde met succes aan dat zij een groot belang hadden bij het voeren van een uniform beleid, het in balans houden van de kosten voor leaseauto’s met de uitgeoefende functie en het feit dat ze maatschappelijk vooruitstrevend wilden zijn ten opzichte van mobiliteit en milieu. Dit belang woog volgens de kantonrechter zwaarder dan het financiële belang van de werkneemster om zorgeloos te kunnen rijden.
Zelfs als een wijzigingsbeding ontbreekt, mag een werkgever soms besluiten tot inleveren leaseauto
De kantonrechter heeft in eerdere rechtspraak ten overvloede overwogen dat zelfs als een wijzigingsbeding zou ontbreken, de werkgever in sommige gevallen mag besluiten tot het inleveren van de leaseauto. Gelet op de eisen van goed werkgever- en werknemerschap kan het zo zijn dat de werknemer het voorstel van de werkgever, bijvoorbeeld het inleveren van de leaseauto tegen een tijdelijke financiële compensatie, moet accepteren.
Het hangt van specifieke omstandigheden af of intrekken mag
De financiële situatie van het bedrijf, waaronder de noodzaak van een kostenreductie, kunnen onder omstandigheden aanleiding zijn om eenzijdig arbeidsvoorwaarden te wijzigen. Echter zijn in elke casus de specifieke omstandigheden van het geval van belang om te kunnen beoordelen of een leaseauto wel of niet mag worden ingenomen.
Meer weten over de arbeidsrechtelijke do’s en don’ts waar je als werkgever rekening mee hebt te houden? Neem contact op met ons via 0297-25 00 18.